Deze aantekeningen van de literator, dichter en journalist Max Nord (1916-2008) vormen een uitzonderlijk document over leven en schrijven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over de hartverscheurende deportatie door de Duitse bezetter van zijn joodse vriend Sally en zijn familie naar het doorgangskamp Westerbork en verder naar de Duitse vernietigingskampen. Over de zware morele keuzes waarvoor de bezettingspolitiek hemzelf en zijn literaire vrienden plaatste (onder wie Ed. Hoornik, Gerard den Brabander, SimonCarmiggelt, Albert Helman, Jacques Gans, […]
Publicaties
Als een meeuw op de golven 2018
De ‘tweede’ man van de Beweging van Tachtig, de dichter Albert Verwey, was zoveel meer dan een dichter. Bij zijn dood werd hij bijvoorbeeld gekenschetst als ‘het Nationaal Geweten’ van Nederland. Cultuurhistoricus Madelon de Keizer verdiepte zich in Verweys unieke en zeer omvangrijke archief en las de duizenden brieven die hij met beroemde tijdgenoten in binnen- en buitenland wisselde. Uit deze eerste moderne biografie van Verwey komt een begaafd dichter en criticus naar voren in […]
Frans Goedhart, journalist en politicus (1904-1990) 2012
Felle conflicten en grote controverses kenmerken het leven van de markante Nederlandse journalist en politicus Frans Goedhart. Geboren in het decennium voor de Eerste Wereldoorlog en overleden enkele maanden na de val van de Muur omspant zijn leven bijna de hele twintigste eeuw. Een belangrijk deel van die tijd is hij ongekend politiek actief waarbij hij alle politieke uitdagingen van zijn tijd het hoofd biedt in woord en geschrift – en vaak op scherpe en […]
Met Marije Plomp – Een open zenuw 2010
EEN OPEN ZENUW is een geschiedenis, niet zozeer van de oorlog, maar van het veranderende beeld van die oorlog gedurende de laatste 25 jaar. In 48 bijdragen – waarvan der 11 over de Japanse bezetting van Nederlands-Indië gaan – komen de belangrijkste nationale en internationale sociale en politieke ontwikkelingen aan bod die de Nederlandse herinnering aan de Tweede Wereldoorlog sinds 1989 hebben beïnvloed. Aan de hand van een groot aantal herinneringsplaatsen, zoals monumenten (het Indisch […]
De dochter van een Gazan 2006
De dochter van een Gazan Carry van Bruggen de Nederlandse samenleving 1900-1930 Madelon de Keizer verkent, met de joodse schrijfster Carry van Bruggen (1881-1932) als gids, de verhouding tussen joden en niet-joden in de Nederlandse samenleving van de eerste drie decennia van de twintigste eeuw. Centraal in Van Bruggens omvangrijke essayistische en literaire werk, dat in haar eigen tijd al hooggewaardeerd en populair was, staat de betekenis van de joodse identiteit. Haar meesterlijke verhalenbundels en […]
Met Sofie Tates. Moderniteit. Modernisme en massacultuur in Nederland 1914-1940 (2004)
De Nederlandse cultuur in de eerste helft van de 20ste eeuw staat te boek als ‘provinciaals’ en sterk achtergebleven bij de omringende landen. Door de neutraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog kon het 19de eeuwse waardenpatroon in Nederland vrijwel ongeschonden tot 1940 voortbestaan. Pas na 1945 vond Nederland aansluiting bij de moderne Europese cultuur. Tenminste, zo luidt de gangbare opvatting. De bundel Moderniteit stelt hiertegenover dat de wortels van de moderne Nederlandse cultuur al in de […]
Putten, de razzia en de herinnering 1998
Madelon de Keizer, Putten. De razzia en de herinnering Ook verschenen als e-boek bij uitgeverij Fosfor Duitse vertaling: Razzia in Putten. Verbrechen der Wehrmacht in einem niederländischen Dorf (Dittrich Verlag, Köln, 2001, übersetzt und bearbeitet von Stefan Häring) Enkele uren nadat het verzet op de rijksweg Nijkerk-Putten een aanslag op een auto met Duitse militairen was gepleegd, legde op zondagochtend 1 oktober 1944 een regiment Wehrmacht-soldaten een ondoordringbaar kordon om Putten. Vanuit de wijde […]
Een dure verplichting 1995
De essays in dit boek geven een beeld van leven en werk van dr. Loe de Jong. Niemand in Nederland heeft zozeer bijgedragen tot het levend houden van de herinnering aan oorlog en bezetting. Zijn omvangrijke geschiedschrijving Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog bereikte hoge oplagen en een brede lezerskring. Ook de door De Jong geschreven en gepresenteerde tv-serie De Bezetting droeg bij aan zijn bekendheid. In zes essays worden De Jong en […]
Het Parool 1940-1945 1991
In Het Parool 1940-1945. Verzetsblad in Oorlogstijd is voor de eerste maal de geschiedenis van een van de grootste Nederlandse verzetsbladen beschreven. Het Parool is gedurende de gehele bezettingstijd geregeld verschenen en riep onvermoeibaar op tot verzet tegen de Duitsers. Het voorzag in de toenemende behoefte aan achtergrondinformatie en commentaar op de lopende gebeurtenissen. Niet alleen de inhoud van Het Parool komt in deze studie aan bod, maar ook de Parool-organisatie, die in een groot […]
Appeasement en aanpassing 1984
Madelon de Keizer, Appeasement en aanpassing. Het Nederlandse bedrijfsleven en de Deutsch-Niederländische Gesellschaft (Staatrsuitgeverij, ’s-Gravenhage, 1984), 234 pp. Najaar 1936 werd op initiatief van het Auswärtige Amt in Berlijn de Deutsch-Niederländische Gesellschaft opgericht. Doel ervan was persoonlijke contacten op te bouwen met vooraanstaande personen in Nederland om zo de geesten van het land gunstig te stemmen jegens het Derde Rijk en alle stemmen die zich tegen het ‘nieuwe’ Duitsland keerden te doen verstommen. Voorzitter van […]